به گزارش خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران؛ "جزیره" به قسمتی از زمین که گرداگردآن را آب فرا گرفته باشد، گفته می‌شود و قاعدتا جزایر در اطراف دریاهابوده ویکی از نقاط مهم و حساس کشورها به شمار می‌رود.

جمهوری اسلامی ایران حدود 2 هزار و 700 کیلومتر مربع مرز آبی با همسایگان خود در دریای خزر، خلیج فارس ودریای عمان دارد که طبعا این سواحل و مرزهای آبی ، جزایر متعددی را در خودجای داده است.

خلیج فارس که بیشترین مرز آبی را با سایر کشورهاداراست حدود 30 جزیره مسکونی و غیرمسکونی دارد که جزایر "مینو"، "خورموسی"،" بونه"، "دارا"، "قبرناخدا"، "خارک"، "خارکو"، "عباسک"،‌ "میرمهنا"، "فارسی"، "تهمادو"،" نخیلو"، "گرم"، "لاوان"، "شکور"، "هندورابی"، "کیش"، "فرور بزرگ"، "فرور کوچک"، "سیری"، "قشم"،" ناز"، "هرمز"، "هنگام"، "لارک"، "ابوموسی"، "تنب بزرگ" و "تنب کوچک" از جمله این جزایرهستند.

اما در این میان سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک کهبه جزایر "سه‌گانه" معروف شده‌اند، به لحاظ نظامی فوق‌العاده مهم و دارایموقعیت ویژه تدافعی هستند، از این جهت موقعیت مهم این جزایر باعث برخیحساسیت‌ها شده است.

جزایر سه‌گانه در جنوبی‌ترین استان جمهوریاسلامی ایران یعنی استان هرمزگان با مرکزیت بندرعباس قرار دارند،این استان نیز در جنوب ایران و در شمال تنگه هرمز قرار داشته و کرانه‌های ایناستان در شرق به دریای عمان و در غرب به خلیج فارس امتداد می‌یابد، استان هرمزگان با 71 هزار و 193 کیلومتر مربع مساحت 3.4 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.

*جزیرهتنب بزرگ‌

این جزیره با وسعت حدود 11 کیلومتر مربع در جنوب جزیره قشم  واقع شده که از جنوب به جزیره ابوموسی، از شرق به دریای عمان و از غرب به  تنب کوچک ختم می‌شود، فاصله این جزیره تا قشم 31 کیلومتر مربع، تا تنب کوچک 13 کیلومتر مربع و تا ابوموسی 50 کیلومتر مربع است.

*جزیرهتنب کوچک‌

این جزیره با مساحت حدود 5 کیلومتر مربع در جنوب بندر لنگه ودر غرب تنب بزرگ واقع است؛ فاصله این جزیره تا بندر لنگه 50 کیلومترمربع و تا تنب بزرگ 13 کلیومتر مربع است.

*جزیره ابوموسی

این جزیره به لحاظ جغرافیایی،جنوبی‌ترین جزیره ایرانی آب‌های خلیج فارس است که در 222 کیلومتری بندرعباس و در 75 کیلومتری بندر لنگه‌، در 60 کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده‌ عربی واقع شده ‌است و همچنین 160 کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد؛ این جزیره یکی از 14 جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن در حدود 5 . 4 کیلومتر است و شهر ابوموسی مرکز این جزیره است.

وسعت شهرستان ابوموسی 68?8 کیلومتر‌مربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی با 12 کیلومتر مربع، جزیره تنب بزرگ با 10?3 کیلومتر مربع، تنب کوچک با 1?5 کیلومتر مربع، سیری با 17?3 کیلومتر مربع، فرور بزرگ با 26?2 کیلومتر مربع و فرور کوچک با 1?5 کیلومتر مربع است.

فاصله میان جزیره ابوموسی و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب تنها مسیر قابل کشتیرانی برای نفتکش‌های بزرگ است.

مالکیت جزیره ابوموسی به همراه جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک در دست ایران است اما ادعاهایی از سوی کشور تازه‌تاسیس امارات متحده عربی که از زمان شکل‌گیری این کشور کوچک بیش از 40 سال نمی‌گذرد، مطرح است.

این جزیره در اسناد تاریخی با نام "بوموو" (BOUMOU) و "بوم‌او" یعنی آب (معرب آن بومف) و "بوموسو" و "گپ سبزو" نام داشته (به معنای جای سبز) است.

در نقشه‌های قدیمی بوموف یا بوموسو ثبت شده (بوم به معنی مکان است و "سو" چند معنی دارد "سو" مخفف سوز (SOUZ)نام یک نوع سبزی است و بطور کلی نیز در زبان فارسی کهن معنی سبز می‌دهد و در مجموع می‌توان آن را به معنای سرزمین‌ سبز نامید).

نام "ابو‌موسی" یک نام جدید است که سابقه آن به حدود بیش از 100 سال قبل باز می‌گردد که یکی از ساکنان بنام ابوموسی این نام را بجای بوموسو (BOUMOUSOU) رایج کرد.

*جمعیت ابوموسی 75 میلیون نفر!

جمعیت ابوموسی، بر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1385، برابر با یک هزار و 700 هزار نفر بوده ‌است که بیشتر این ساکنان، شهروندان ایرانی هستند و اقلیت اماراتی که در آن ساکن هستند بر اساس قراردادی میان ایران و امارات حق اقامت دائم در ابوموسی را دارند. شهروندان ایرانی ساکن در جزایر به ویژه در بوموسی غالبا جمعیت جزیره خود را 75 میلیون نفر می‌دانند. این بدان معناست که این قطعه نه تنها بخشی تفکیک‌ناپذیر از ایران‌زمین است بلکه خط مقدم سرزمین ایران است.

جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرم‌تری دارد؛ این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است، ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت می‌گیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند امااین جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می‌کند.

یک فرودگاه‌، یک موج شکن و اسکله کوچک برای پهلوگیری شناورهای سبک با آبخور محدود و یک جاده کمربندی آسفالته از جمله تاسیسات جزیره ابوموسی است؛ ناهمواری‌های خاک جزیره ابوموسی به سوی شمال افزایش می‌یابد که سرانجام به بلندترین نقطه جزیره به نام "کوه حلوا" که نزدیک به 110 متر ارتفاع دارد، می‌رسد.

*حاکمیت ایران بر ابوموسی و 2 تنب بر اساس اسناد تاریخی

بررسی‌های تاریخی انجام شده بیانگر آن است که در هزاره دوم قبل از میلاد این 3 جزیره همانند سایر جزایر دریای پارس توسط ایرانیان اداره می‌شد و جزو قلمرو حکومت‌های ایرانی بوده است. در دوران اسلامی نیز این جزایر همواره جزو قلمرو ایالت‌های جنوبی ایران از جمله فارس بوده‌اند با ورود پرتغالی‌ها به دریای پارس این 3 جزیره به اشغال آنها در آمد که در روزگار شاه عباس صفوی توسط نیروهای ایرانی آزاد شد‌. نادرشاه افشار و کریم‌خان زند به این جزایر اعمال حاکمیت کامل کرده‌اند و در روزگار سلطنت فتعلی شاه قاجار نیز جزایر دریای پارس مانند کیش، بحرین، ابوموسی، هندورابی، تنب بزرگ، کوچک و فارور جزو ایالت‌های فارس محسوب می‌شدند. در سال 1263 هجری قمری نیز کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس از جمله جزیره ابوموسی بخشی از ایالت بنادر خلیج فارس محسوب می‌شد. بررسی دقیق اسناد و کتب تاریخی بر مالکیت و حاکمیت تاریخی ایران بر جزایر سه‌گانه تردید باقی نمی‌گذارد.

در نقشه‌های چاپ شده از سال 1887 به بعد بریتانیا نیز جزیره ابوموسی و 2 تنب با رنگ پرچم ایران مشخص شده است؛ اعمال حاکمیت، همواره از ناحیه حکومت انجام می‌شود و در آن زمان، ایران دولت حاکم تلقی می‌شد و امیرنشین‌های شارجه در رأس الخیمه به عنوان نهادهای سیاسی و حقوقی مستقل در نظر گرفته نمی‌شده‌اند و حتی از داشتن رابطه سیاسی با سایر کشورها منع می‌شده‌اند.

طبق داده‌های تاریخی، جزایر مزبور تا سال 1887 متعلق به شیخ لنگه بوده است و شیخ لنگه‌ وابسته به طایفه «جواسیم» بوده و در نتیجه از متعلقات ایران به محسوب می‌شده است چرا که شیخ لنگه به حکومت ایران خراج می‌پرداخته و بر جزایر سیری، ابوموسی و 2 تنب، حکومت می‌کرده است.

در سال 1349 هجری شمسی وقتی دولت خبیث ننگین تصمیمگرفت نیروهای خود را از خلیج فارس خارج کند نیروهای ایرانی اجازه یافتندتا در سه جزیره ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک وارد شده و حاکمیتایران را بر این سه جزیره بازگردانند از این زمان بود که مسئله ابوموسی بهعنوان موضوعی اختلافی بین امیرنشین شارجه و ایران درآمده بودهمانند آتش زیر خاکستر سال‌ها ادامه داشت و هر از گاهی به تناسب شرایطسیاسی دولت مباحثی را در افکار عمومی و روابط بین‌المللی ایجاد کرده است

.

*ماجرا از کجا آغاز شد؟

اماماجرای اخیر مناقشات ایران و امارات متحده‌ عربی در خصوص جزایر سه‌گانه در پی سفرفرودین ماه سال جاری محمود احمدی‌نژاد به جزیره ابوموسی شدت گرفت،رئیس‌جمهورکشورمان 24 فروردین ماه سال جاری در راستای سفرهای استانی به یکی از مناطقجمهوری اسلامی ایران در قلمرو اختیارتش سفر کرده بود و این موضوع موجب برآشفتگی وزیرامور خارجه امارات متحده‌عربی شد.

در جریان این سفر، "شیخ عبدالله بنزیادآل‌نهیان" وزیر امور خارجه ایالات متحده عربی در سخنانی که خبرگزاری رسمی این کشور منعکس کرد، گفته بود: "این سفر نقض گسترده حاکمیتامارات به سرزمین خود و نادیده گرفتن همه تلاش‌ها و اقداماتی است که برایحل مسالمت‌آمیز این مسئله از طریق گفتگوهای مستقیم یا مراجعه دادگاهبین‌المللی صورت می‌‌گیرد".

این موضوع با واکنش تند نمایندگانکه حافظ منافع ملت هستند مواجه شد و 4 روز پس از آن یعنی سی‌ام فروردینماه، 225 نماینده مجلس شورای اسلامی با امضای بیانیه‌ای اظهارات مداخله‌جویانه مقامات امارات متحده عربی و مجلس این کشور را محکوم کردند،دربخشی از این بیانیه آمده بود: "سفر دکتر محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوریایران به جزیره ابوموسی از جمله سفرهای داخلی و استانی محسوب می‌شود وموضع گیری مسئولان امارات دخالت آشکار در امور داخلی ایران است.

نمایندگان خانه ملت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌ خارجی مجلس در یکم اسفند ماه سال جاری بار دیگر با صدور بیانیه‌‌ای بر حفظ تمامیت ارضی کشور تاکید کرده‌اند،در بخشی از این بیانیه نیز آمده بود: "دولت جمهوری اسلامی ایران حاکمیت کامل خویش بر جزایر ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را مؤکداً مورد یادآوری قرار داده، خاطرنشان می‌نماید همه تدابیر و اقدامات به عمل آمده در این جزایر همواره مبتنی بر اصول حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرفته است.جمهوری اسلامی ایران همواره سیاست مودّت و حسن همجواری با همه کشورهای همسایه را تعقیب نموده و بر همین اساس، همچون گذشته از گفت‌وگوهای دوجانبه با دولت امارات متحده عربی به منظور بررسی راه‌های تقویت هر چه بیشتر مناسبات بین دو کشور و رفع سوءتفاهمات احتمالی استقبال می‌نماید".

اما وزیرانامور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پایان یکصد وبیست و ششمین نشست خود در محل دبیرخانه این شورا در ریاض که به ریاست "شیخخالد بن احمد بن محمد آل خلیفه" وزیر امور خارجه بحرین برگزار شد، بار دیگرادعاهای خود را علیه ایران تکرار کردند.

اما صدور این بیانیه با واکنش تند اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست مجلس روبه رو شد به طوری که منصور حقیقت پور نایب رئیس این کمیسیون در این رابطه گفت: جزایر سه‌گانه جزء خاک مقدس ایران بوده و این کشور مانند دیگر نقاط خاک خود از آن دفاع خواهد کرد.

وی ادامه داد: با مطرح کردن بحث تاریخی درباره جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از سوی اعضای شورای همکاری خلیج فارس، مسائلی پیش خواهد آمد که به نفع آنها نیست.

*ادعای شورای همکاری خلیج فارس پوچ است

حقیقت‌پور ادعای شورای همکاری خلیج فارس مبنی بر دخالت ایران در امور داخلی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را پوچ خواند و اظهار داشت: شورای همکاری خلیج فارس چگونه جسارت می‌کند حضور ما در این جزایر که جزء خاک ایران اسلامی است را دخالت در خاک خود بداند.

همچنین چندی پیش نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از سفر اعضای این کمیسیون به جزایر سه‌گانه خبر داد و گفت: این کمیسیون درنظر دارد طبق وظیفه ذاتی خود از تمام نقاط حساس و امنیتی کشور بازدید بهعمل آورد.

حقیقت‌پوردر ادامه به بازدید اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از جزایرسه‌گانه اشاره کرد و گفت: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، به احتمال قوی 18 اسفند ماه اعضای این کمیسیون از جزایر سه گانه بازدید خواهند کرد.

وی تصریح کرد: تمامی اعضای کمیته دفاعی کمیسیون امنیت ملی و سایر اعضا در صورت تمایل در این بازدید حضور خواهند داشت.

نایبرئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین به واکنش برخی کشورهایحاشیه خلیج فارس از این اقدام مذکور اشاره کرد و گفت: در پی تصمیم اعضایکمیسیون امنیت ملی مبنی بر بازدید از جزایر سه‌گانه برخی کشورهای حاشیهخلیج فارس ناراحت شده و واکنش نشان دادند.

وی اظهار داشت: البته اینموضوع هیچ ربطی به کشورهای حاشیه خلیج فارس نداشته و اعضای کمیسیون امنیتملی هر زمان اراده کنند از خاک کشور خود بازدید کرده و در آنجا حضورخواهند داشت.

* از نظر ما مسئله جزایر سه‌گانه تمام شده است

علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز در خصوص جزایر سه‌گانه اظهار داشت:از نظر ما این موضوع حل شده است، ما به لحاظ این که آنها(اماراتی‌ها) فکرنکنند حرفی که می‌زنند پاسخ ندارد و به لحاظ مستندسازی حقوقی جوابمی‌دهیم و گرنه هیچ نیازی به پاسخ دادن به این مطالب تبلیغاتی که با هدایت وفشار انگلیس صورت می‌گیرد، نیست.انگلیس زمانی در خلیج فارس حضور داشت و درهر نقطه‌ای که حضور داشته یک خباثتی از خودش به جای گذاشته است، این کارکار انگلیس است،امروز هم انگلیسی‌ها امارات را تحریک می‌کنندو این صحبت‌ها را مطرح می‌کنند که کاملا غیرقانونی و مردود است.

هیچ قدرتی حق تصمیم‌گیری در خصوص جزایر سه‌گانه را ندارد

محمدرضا محسنی‌ثانی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در این زمینه تصریح کرد: جزایر سه‌گانه از حقوق لاینفک جمهوری اسلامی است و هیچ منبع قدرتی حق تصمیم‌گیری راجع به این قسمت از سرزمین ایران را ندارد.

وی گفت: این گونه بیانیه‌ها و اقدامات در ارتباط با جزایر سه‌گانه ایرانی از سوی کشورهای عربی بسیار صورت گرفته ولی حقانیت کشورمان در حاکمیت جزایر بر دنیا پنهان نیست.

وی در ادامه تصریح کرد: هرزمان در منطقه بحرانی روی می‌‌دهد کشورهای شورای خلیج فارس برای منحرف کردن اذهان عمومی از حربه جزایر سه‌گانه استفاده می‌کنند و این‌ بار نیز با تحرکات مجدد آل خلیفه دوباره این ادعا مطرح شده است.

*جزایر سه‌گانه جزء لاینفک جمهوری اسلامی ایران و خاک این کشور است

همچنین سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در این خصوص گفت: به نظر می‌رسد بحرین به جای دخالت در روابط کشورهای منطقه و تکرار ادعاهای نادرست امارات درباره مالکیت بر بخشی از خاک ایران،بهتر است تدبیری برای حل بحران داخلی خود و پاسخی برای مطالبات ملت بحرین بیاید.

سید حسین نقوی‌حسینی گفت: جزایر سه‌گانه جزء لاینفک جمهوری اسلامی ایران و خاک این کشور است.

وی افزود: اظهار نظر پیرامون این موضوع از سوی دیگر کشورها دخالت در امور داخلی کشور محسوب می‌شود و ما با این دخالت‌ها به شدت برخورد می‌کنیم.

نقوی‌حسینی تصریح کرد: اینکه نمایندگان یک کشور بخواهند از شهر یا بخشی از کشور خود بازدید کنند به کسی ربطی ندارد لذا ما اجازه دخالت غیر مسئولان به امور داخلی کشور خود را به کسی نمی‌دهیم و انتظار ما این است که این کشورها به مسائل داخلی کشورهای خود بپردازند و دخالتی در امور دیگر کشورها نداشته باشند.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: به نظر می رسد بحرین به جای دخالت در روابط کشورهای منطقه و تکرار ادعاهای نادرست امارات درباره مالکیت بر بخشی از خاک ایران،بهتر است تدبیری برای حل بحران داخلی خود و پاسخی برای مطالبات ملت بحرین بیاید.

*ایران اجازه دست‌اندازی به جزایر سه‌گانه را نخواهد داد

محمد اسماعیلی دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به حمایت آمریکا از اظهارات سخیف امارات متحده عربی بر سر جزایر سه گانه و حل اختلاف از راه گفت‌و‌گو، رجوع به دادگاه لاهه یا دیگر نهادهای جهانی ،اظهار داشت: جزایر سه‌گانه (ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ ) جزء خاک ایران است آمریکا بهتر است در اظهارات خود مراقبت کند.

وی تصریح کرد: آمریکا در حالی از مناقشه ایران و اماران متحده عربی به دادگاه لاهه حمایت می‌کند که مراجعه به این دادگاه ،تنها در صورتی امکان پذیر است که دو کشور با فرستادن آن به دادگاه موافق باشند.

اسماعیلی تاکید کرد: حمایت آمریکا از ادعای امارات متحده کاملا طبیعی است چرا که همواره بدنبال تفرقه انگیزی و فرافکنی بین کشورهای مسلمان منطقه است.

وی ادامه داد: آمریکا با توجه به دغدغه و مشکلاتی که در منطقه دارد از هروسیله‌ای که منجر به ضربه وارد کردن به کشورمان شود حمایت می کند.

اسماعیلی با اشاره به اینکه ایران بارها اعلام کرده که جزایر سه‌گانه متعلق به جمهوری اسلامی است، تصریح کرد: امارات متحده باید بداند که جزایر سه‌گانه با توجه به قدمت تاریخی که دارد متعلق به کشورمان است و جمهوری اسلامی هرگز اجازه نخواهد داد که هیچ کشوری به فکر دستیابی به این جزایرباشد

این در حالی است که منصور حقیقت‌پور نماینده اردبیل روز گذشته از قطعیت سفر اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به جزایر سه‌گانه خبر داد و گفت: اعضای این کمیسیون بر تصمیم خود در خصوص سفر به جزایر سه‌گانه ایرانی مصمم بوده و این سفر انجام خواهد شد.

وی افزود: پیشتر طبق برنامه ریزی‌های صورت گرفته 18 اسفندماه زمان سفر به این جزایر بود ولی به دلیل بیانیه شورای همکاری خلیج فارس یک روز زودتر و در تاریخ هفدهم اسفندماه صورت می‌گیرد.

حقیقت‌پور همچنین در خصوص تعداد اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این سفر گفت: 7-8 نفر از اعضای کمیسیون در این سفر حضور داشته و مسیر بندرعباس تا جزایر سه‌گانه را با هلیکوپتر طی خواهند کرد.

*جزایر سه‌گانه "ابزار فشار" یا "توهم سیاست"

بنابراین‌ نمایندگان خانه ملت در راستای حفظ تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران و دفاع از حقوق موکلین خود که همان مردم هستند بر ادعاهای واهی امارت‌ متحده عربی مهر باطل زده و با سفر به این جزایر اثبات خواهند کرد که دفاع از حقوق ملت ایران بی هیچ ملاحظه‌ای در صدر برنامه‌های مسولان جمهوری اسلامی قرارا درارد چرا که وجب به وجب آن را با خون عزیزان این مرز و بوم حفظ کرده‌اند.

گزارش از وحید عظیم‌نیا